Gülgiller familyasından 4 metre ile 6 metre boyunda meyve ağacıdır. Kayısı meyvesi cevizden biraz daha irice olup sarı renkli, etli, sulu, sert ve tek çekirdeklidir. Çiçekleri ise beyaz ya da pembe renklidir. Yetiştirilmesi dünyanın hemen her yerine yayılmış olsa da daha çok Akdeniz’e yakın olan ülkeler ile Avrupa ve Asya kıtalarında yetişmektedir. Ülkemiz %15’lik oran ile dünyada yaş kayısı üretiminde listenin ilk sırasında yer alırken İspanya ikinci, İtalya ise üçüncü sıradadır. Malatya, Elazığ, Erzincan, Kars – Iğdır Bölgesi, Mersin, Muş, Hatay ile Ege ve Marmara Bölgesi en çok üretimin yapıldığı yerlerdir. Kayısının; Şekerpare, Şam, Tokaloğlu, İmrahor, Muhittinbey, Hacıkız, Hasanbey, Darende gibi çeşitleri bulunmaktadır.
A, B, C ve P vitaminleri içermekle birlikte kuru ve yaş olarak tüketilen kayısının, kompostosu ve reçeli de yapılmaktadır. Çekirdeğinden yağ elde etmek için yararlanılır.
Kayısının Sağlığa Faydası
Besleyici bir meyve olan kayısının iştah açıcı özelliği bulunmaktadır. Demir bakımından zengindir ve kansızlığın tedavisinde kullanılır. Vücuttaki ve kandaki toksinlerin atılımını sağlar. Akciğer ve cilt kanseri başta olmak üzere pek çok kanser türüne karşı koruyucudur. Bedensel ve zihinsel yorgunluğu gidererek vücuda enerji verir. Raşitizm gibi gelişme bozukluğu rahatsızlıklarını engeller, gelişme çağındaki çocuklar için oldukça yararlı bir besindir. Kompostosu idrarı söktürür ve kabızlığı giderir. Cildi nemlendirir ve besler.
Kayısının Vücuda Faydası: Kayısı içerdiği zengin demir sayesinde anemi hastalığının ve aneminin neden olduğu diğer hastalıkların tedavisinde destekleyici rol oynamaktadır. Kanda biriken zararlı maddelerin atılımını sağlayarak kanın temizlenmesine yardımcı olur.
Kayısının Sağlığa Faydaları:
Kayısı Kansere Yakalanma Riskini Azaltır: Kayısı, hücrelerin zarar veren serbest radikallere karşı etkilidir, organları koruyan antioksidanlar bakımından zengindir. Serbest radikaller nedeniyle oluşan kirliliği, UV ışınlarının verdiği zararları giderir. Serbest radikaller ve UV ışınları hücrelerde ve DNA’larda değişiklikler meydana getirir ve hücrelerin normal çoğalma sürecini olumsuz yönde etkilerler. Bu durum da kanser hücrelerinin oluşumuna yol açar. Kayısı kanserle mücadele için gerekli olan A ve C vitaminleri açısından zengindir. Aynı zamanda güçlü bir antioksidandır. Bütün bunların yanında kayısı çekirdeği kanserle mücadelede çok etkili bir bileşen olan B17 içermektedir.
Kayısı Kabızlık Sorununu Çözer: Kayısı kabızlık tedavisinde yardımcı olan, pektin ve hafif bir yatıştırıcı olarak selülozu yüksek miktarda içerir. Kayısı kolon sağlığı için hayati önem taşır, kolon kanserine neden olan kabızlığı önleyecek yüksek miktarda lif içerir. Kayısının içerdiği lifler ayrıca sindirim sistemi sağlığını korur.
Kayısı Kalp Sağlığını Korur: C vitamini ve likopen gibi antioksidanlar açısından zengin olduğu için Kayısı, kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Bu antioksidanlar, böylece kalp krizi riskini en aza indirmek ve kalp sağlığının korumak için, kötü kolesterolü (LDL) düşürür.
Anemi Tedavisinde Kayısı: Kayısı kan oluşumunda önemli bir rol oynayan demir açısından zengin bir kaynaktır. Böylece kan akışını ve enerji seviyesini arttırır. Demir eksikliği anemi hastalığına neden olabilir. Kayısı bünyenin demir ihtiyacını karşılayabilir ayrıca bakır açısından da zengin sayılan bir üründür. Bu özelliklerinden dolayı kayısının uzun süreli tüketimi bünyede demir eksikliğini giderir, anemi hastalığına yakalanma riskini azaltır, kanın akış hızını arttırır, vücut sıcaklığını arttırır ve özellikle hemoglobin üretimine yardımcı olur. Günde sabahları aç karınla 3-4 tane kurutulmuş kayısı tüketimi anemi hastalığına yakalanma riskini büyük oranda azaltır.
Kayısı Kilo Vermeyi Kolaylaştırır: Kayısı kalorisi düşük diyet lif açısından zengindir. Bu özelliği kilo vermeye yardımcı olur.
Kayısı Göz Sağlığına Faydalıdır: Kayısı görme problemleri riskini azaltan vitaminlerden olan A, C ve E gibi vitaminleri içerir, karotenoid bakımından zengindir. Kayısının bu özelliği, göz sağlığını korumaya ve makul derecede dejenerasyon oluşmasını engellemeye yardımcı olur. Ayrıca yaşlandıkça meydana gelen katarakt hastalığına yakalanma riskini azaltır.
Kaysı Astımı Hafifletir: Kayısının astım, tüberküloz ve bronşit semptomlarının hafifletilmesinde yararlı olduğu kanıtlanmıştır. Sabahları aç karınla tüketilen 3-4 tane kayısı astım ataklarının şiddetini azaltabilir ve aynı şekilde düzenli olarak kayısı suyunun tüketilmesi solunum yolu problemlerinin çözülmesine yardımcı olur.
Kayısı Kemik Sağlığını Korur: Kayısı kemik oluşumu ve gelişimi için çok önemli olan, kalsiyumaçısından zengin bir besin kaynağıdır. Böylece, kayısı tüketimi kemik sağlığının korunmasına yardımcı olur ve kemik ile ilgili oluşabilecek sorunları önler.
Kayısı Ateşi Düşürür: Kayısı ateş sırasında uygulandığında ateşi düşürür. Kayısı suyu hazırlayıp içerisine bir miktar bal katıp tüketmeniz ateşin düşürülmesine yardımcı olur ve bu karışımın içerdiği mineraller mikroplardan vücudu temizler.
Kaysının Gebeliğe Faydaları: Kayısının içerdiği A, C ve E gibi vitaminler, fosfor, silisyum, kalsiyum, demir ve potasyum gibi mineraller özellikle gebelik döneminde anne sağlığı için çok fayda sağlar. Hamile kadınlar gebelik döneminde genelde kansızlık sorunu yaşarlar, bu yüzden gebe anne adaylarının kuru kayısı tüketmeleri önerilir.
Kayısı Elektrolit Dengesini Korur: Kayısı elektrolit seviyesinin dengesini korumak için hayati olan potasyum ve sodyum gibi mineraller içermektedir. Bu, hücrelere iyonlarının taşınması için önemlidir. Aynı zamanda kas kasılması için önemli bir işlev olan sıvı seviyesini korur.
Kayısının Cilde ve Saça Faydaları: Kayısıyı cilt sağlığı için faydalı kılan B, A ve, C vitaminleridir ve likopen açısından mükemmel bir kaynaktır.
C vitamini içerdiği için kayısı yağlı ciltler için faydalıdır. Cildin aşırı yağlanmasına neden olan unsurları ortadan kaldırır. Bunun dışında kayısı cilde , yüze ve ellere uygulandığından mükemmel bir nemlendirici görevi görür.
Kayısı çekirdeklerinin ezilerek cilde uygulanması cildinizin yüzeyinde eski, ölü deri hücrelerinden kurtulmaya yardımcı olur ve yeni cilt hücrelerinin sayısını arttırmaya katkıda bulunur.
Kayısı yağı cilde parlaklık ve yumuşaklık kazandırır. Cildin esnek olmasını sağlar. Cildin yumuşaması için kullanılan maskelere kayısı yağı da ekleyebilirsiniz. Kayısı yağının cilt üzerinde besleyici özelliği vardır.
Kayısı yağı aynı zamanda saç sağlığı içinde önemlidir. Saçların dökülmesine engel olabilir. Parlak ve sağlıklı bir görünüm kazandırır. Saçların yanında kafa derisi sağlığını da koruma özelliği vardır, kaşıntıları giderir.
Kayısı Suyunun Faydaları:
Kayısı suyu kayısılardan elde edilir, marketlerde satılan kayısı sularının ne kadar sağlığa katkı sağladığını sizin takdirinize bırakıyoruz. Fakat kayısı suyundan maksimum derecede faydalanmak için evde doğal yollarla hazırlanmasını öneriyoruz. Düzenli olarak günde ortalama 2 bardak kayısı suyu tüketmenin sağlık açısından birçok faydası var.
- Düzenli olarak bir bardak kayısı suyu tüketimi cilt sağlığının korunmasına yardımcı olur.
- Kemik sağlığı için kayısı suyu önemli besinler ve bileşenler içerir, özellikle çocukların gelişme döneminde ve hamile kadınların tüketimine özen göstermelerini tavsiye ederiz.
- Kayısı suyu kansızlığı giderir, uzun süre tüketilmesi ayrıca sindirim sistemi sağlığı içinde faydalıdır.
- Kayısı suyu kalp ve damar sağlığı için faydalıdır. Kan akışını hızlandırır, kanı ve damarları temizler.
- Kansızlığı gideren kayısı suyu anemi hastalığına yakalanma riskini azaltır, kanser hastalıklarıyla mücadele etmeye yardımcı olur, mesane ve kolon kanserine yakalanma riskini azaltır.
- Beyin ve sinir sistemi üzerinde olumlu yönde etkileri vardır, stresle mücadeleyi arttırır, stres kaynaklı hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
- Düzenli olarak kayısı suyu tüketimi, uzun ömürlü ve sağlıklı yaşamı sağlar. Bünyenin hastalıklarla mücadele gücünü arttırır.
Kuru Kayısının Faydaları:
Kayısının kurutulmuş hali olduğu için genel anlamda sağlık açısından faydaları aynıdır fakat ekstra olarak faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kuru kayısı ateşin düşürülmesine yardımcı olabilir, bir miktar su ve bal ile katıştırılarak içilir ve aynı zamanda dışarıdan masaj olarak kafa kısmına uygulanabilir.
- Kuru kayısı istenmeyen atıkların dışarı atılması için hafif müshil görevi görerek sindirim sistemi tedavisinde yardımcıdır.
- Kalp atışlarını düzenler. Zengin miktarda potasyum içerdiği için kas fonksiyonlarını da düzenler.
- Gözlere faydalıdır, iyi görmeyi sağlar, göz zarlarını korur.
- Hemoglobin yapma özelliği vardır.
- Astım hastalığına karşı etkilidir, rahatlama sağlar.
- Kan pıhtılaşmasına engel olabilir.
- Kas yapar, fazla yağların kaslardan atılmasına yardımcı olur.
Kayısı Yağı/Kayısı Çekirdeği Yağının Faydaları:
Kayısı yağı veya kayısı çekirdeği yağı olarak adlandırılan ürün daha çok cilt ve saç sağlığı için kullanılmaktadır ve kayısının çekirdeklerinden elde edilir. Ağızdan alınması önerilmemektedir
- Kayısı yağı cilt sağlığını korur, cilde yumuşaklık kazandırır ve cilt hücrelerini güçlendirir. Cildin nemlenmesini sağlar. Özellikle kuru ciltlerde meydana gelen kaşıntıları giderebilir.
- Kayısı yağı yüksek miktarda Gamma Linoleik Asit (GLA) içermektedir ve bu asitin cildi besleyici özelliği vardır. Bu yağın diğer bir özelliği ise egzama ve diğer deri hastalıklarını giderebiliyor olmasıdır.
- Yağlı ciltler için alternatif çözüm olabilir. Yüzde kullanıldığı gibi vücudun farklı bölgeleri için masaj yağı olarak da kullanılabilir.
- Birçok saç ürününde kullanılmaktadır, saç dokusunu korur ve saçların sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
- Kayısı çekirdeği yağının saçlara düzenli olarak uygulanması durumunda yumuşak, sağlıklı ve parlak saç sahibi olabilirsiniz. Saçları nemlendirir ve besler.
- Kayısı çekirdeği yağını biraz ısıtarak kafa derinize de uygulayabilirsiniz. Gece kayısı yağını kafa derinize masaj yaparak 15-20 dakika uygulayın ve sabaha kadar kafanızda kalmasını sağlayın. Bu aynı zamanda saç derisi sağlığına da katkı sağlayacaktır.
Kayısı Çekirdeğinin Faydaları:
Bu başlık Kayısı Çekirdeğinin sağlığa yararı hakkında bilgi vermek için açılmıştır. Bir sağlık uzmanına danışmadan kesinlikle tüketmeyin. Kayısı çekirdeğinin kullanımına çok dikkat edilmeli. Çünkü farklı kaynaklarda yanlış kullanım sonucu ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceğini gördük. Kayısı çekirdeğinin en önemli özelliği olarak kanser hücrelerini yok etmesi gösteriliyor. Bu konuyla alakalı olarak Natural News’de yayınlanan çok iddialı bir makale yayınlanmış.
Webmd.com’da ise kanser hastası olup kayısı çekirdeğini tüketen insanların yorumları mevcut ve bu yorumların bir tanesinde 1 günde 21 tane kayısı çekirdeği tüketen bir hasta, birkaç saat sonra acil hastaneye kaldırıldığını ve kalp sorunları yaşadığını belirtmiş. Bu yüzden Kayısı çekirdeği hakkında burada yazılan şeyler tedavi amaçlı değil bilgi amaçlıdır.
- B17 vitamini içerdiği ve kanser hücrelerini yok ettiği söylenmektedir.
- B17 vitamini içeren bütün meyveler kanseri önleyebilir hatta başlangıç aşamasında tedavi edebilir.
- Kayısı çekirdeği aynı zamanda yüksek kan basıncını önleyebilir.
- Soğuk algınlığı, grip ve nezle gibi hastalıklara kayısı çekirdeği iyi gelebilir.
Kayısının Zararları: Kayısı tüketimi genel anlamda vücutta herhangi bir zarara neden olmaz, yalnızca aşırı tüketime dayalı olarak şişme, kasılma, ishal gibi sorunlara neden olabilir. Yalnız kayısı çekirdeği yanlış tüketilmesi durumunda ciddi sorunlara neden olabilir.
- Kayısı çekirdeği ağız yoluyla veya enjeksiyon olarak almak güvenli görünmüyor. Kayısı çekirdeği amigdalin olarak bilinen zehirli bir kimyasal içerir. Bu kimyasal vücutta ölüm dahil olmak üzere ciddi yan etkilere neden olabilir siyanüre dönüşmektedir.
Özel Önlemler & Uyarılar:
Hamilelik ve emzirme: Kayısı çekirdeği hamile ve emzirme döneminde olan anne ve anne adayları için GÜVENSİZDİR. Tüketilmesi önerilmez.
Tavsiyeler
Kayısının sağlık açısından birçok faydası vardır. Bunları detaylı olarak ele aldık. Düzenli olarak kayısı, kuru kayısı, kayısı suyu ve kayısı yağı tüketimi cilt sağlığından kalp sağlığına, kanserle mücadeleden kemik sağlığına kadar birçok hastalığa faydası var.
Özellikle çocukların gelişme döneminde tüketmeleri kemik sağlıkları için önemli, bu yüzden çocukların ufaklıktan itibaren tüketime alıştırılması önerilir.
Kayısı suyunu hazır almaktan ziyade evde hazırlamanızı öneririz.