Soğan, yemeklerin baş malzemesidir ve hemen her yemeğin içerisinde kullanılmaktadır. Beyaz, mor, arpacık ve yeşil soğan olmak üzere farklı çeşitleri olan soğanın, faydaları da bir o kadar fazla. Kolesterol ve yağ içermeyen soğan; B ve C vitamini açısından zengin bir içeriğe sahip. Soğanın faydaları, zararları ve özellikleri hakkında merak ettiklerinizi, aşağıdaki yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Besin değeri yüksek olan soğanın tüketimi gerek ülkemizde gerekse dünyada fazlacadır. Ülkemizde sonbahar mevsiminde hasat sonrasında kışa hazırlık olması bakımından soğan stoku yapılır. Hazırlanan hemen her yemekte kullanılan soğan, yemeğe lezzet katmaktadır. Yemeklerde kullanılan soğanın saymakla bitmeyecek kadar çok faydası vardır. Yemeklerde kullanmak dışında soğan ile çeşitli kürler, maskeler yapılabilir. Soğanın özellikle kadınlarda sıkça görülen polikistik over sendromunda faydalı olduğu düşünülmektedir.
Faydaları saymakla bitmeyecek soğanın bilinen çok sayıda çeşidi de bulunmaktadır. Faydası çok diye bolca soğan tüketmenin bazı sakıncaları olabilir. Özellikle mide hastalarında soğan tüketimi ciddi rahatsızlıklar verebilmektedir. Özellikle soğan kürü uygulayacak olanların mide hassasiyeti konusunda dikkatli olması gerekmektedir.
Soğanın bir dönem Zambakgiller familyasından olduğunu iddia eden botanikçiler olmuştur. Soğanın familya olarak gerçekte Zambakgillere ait olmadığı 1976 yılında net olarak belirlenmiş ve Soğangiller familyasından kabul edilmiştir.
Soğan Nedir?
Soğangiller familyasından olup Allium cinsine dahil olan tüm bitkilere genel olarak soğan adı verilmektedir. Soğan kelimesi Allium cepa türünü tabir etmek için daha çok kullanılmaktadır. Dilimize göre bu tabir bahçe soğanına karşılık gelmektedir. Soğanın hem yumrusu hem yeşil yaprakları yemeklere tat vermek amacıyla kullanılmaktadır.
Soğanın Özellikleri Nelerdir?
Soğan içeriğinde pektin, insülin ve C vitamini bulunduran bir sebzedir. Kokusunun ağır, kötü ve yakıcı özelliği olduğu bilinmektedir. Soğan ile sık anılan bir diğer özellik de tıpkı sarımsak gibi kükürtlü sebzelerden olmasıdır. (Sarımsak hakkında bilgi almak için tıklayın) En sık üretileni ve görüleni beyaz soğandır ve bunu kırmızı soğan ile arpacık soğan takip eder. Arpacık soğan yaklaşık olarak erik büyüklüğündedir ama kırmızı ve beyaz soğan çeşitli boyutlarda olabilir. Soğan yapısı gereği sıcak ve nemli ortamda kolayca çürüyebilir. Bu nedenle serin bir mekanda ve suyla temas etmeden, kuru bir şekilde muhafaza edilmelidir.
Soğan Çeşitleri Nelerdir?
Halk arasında tüketilen soğanlar arasında birkaç çeşit bulunmaktadır. Taze soğan, arpacık soğan, kırmızı soğan, mor soğan, yazlık soğan, kışlık soğan olarak ayrılan soğanın bu çeşitleri farklı yemeklerde kullanılır. Taze soğan veya yeşil soğan daha çok salatalarda kullanılırken arpacık soğan kebap türü yemeklerde, diğer soğan çeşitleri ise genel olarak tüm yemeklerde kullanılmaktadır. Soğanın ayrıca tohum çeşitleri bulunmaktadır. Banko soğan, valenciana soğan, keş soğan, fito delfos soğan, pan 88 soğan, swale f1 soğan, bereket soğan ve songur soğan, soğanın bilinen tohum çeşitlerindedir.
Soğanın Faydaları Nelerdir?
Yağ yakıcı özelliği sayesinde bölgesel zayıflama konusunda etkili olduğu bilinen soğan ayrıca iştah kesicidir. Damarlardaki yağ birikintilerini temizleme özelliği dolayısıyla damarların temizlenmesi için tüketimi önerilir. Soğanı kafi miktarda tüketen kişilerde cilt çatlağı, yaşlılık belirtileri, selülit gibi sorunlar daha az görülmektedir. Soğanın ayrıca idrar ve ödem söktürücü etkisi bulunmaktadır. (Ödem nedir öğrenmek için buraya bakınız) En eski çıban tedavi yöntemlerinde soğan kullanılmıştır. Çıban hakkında detaylı bilgi için tıklayın.
Soğanın içeriğinde doğal antibiyotik kabul edilebilecek maddeler bulunduğundan astım, bronşit, soğuk algınlığı gibi rahatsızlıkları iyileştirici etkisi olan bir sebze olarak kabul edilebilir. Soğanın diyabet, öksürük, yüksek tansiyon, damar sertliği gibi hastalıkların tedavisinde destek olarak kullanıldığı bilinmektedir. Soğanın faydalı taraflarından yararlanabilmek için yemeklerde fazla kavurmadan kullanmak, salatalarda çiğ olarak tüketmek en doğrusudur.
Soğanın Zararları Nelerdir?
Soğan doğru miktarda ve doğru pişirme yöntemiyle tüketildiğinde faydalı bir besin olmasına karşın aşırı tüketildiğinde çeşitli zararlar doğurabilir. Özellikle hemoroid (basur) ve midede yanma, gaz gibi şikayetleri olanların soğandan uzak durmasında yarar var. Kükürt bileşenleri barındıran soğanın çok sık tüketilmesi halinde zehirlenme gibi ciddi durumlar da ortaya çıkabilmektedir. Uyuşturucu etkisi yaratabilen kükürt dioksit dozu günlük 35 mg seviyesini geçmemelidir. Soğanı yemeklerin içinde günde 1-2 adeti geçmeyecek şekilde tüketmek makbuldür.