A, B1, B2 ve C vitaminleri açısından zengin bir içeriğe sahip olan armut, Gülgiller familyasından bir meyve türüdür. Oldukça sulu ve şekerli bir tada sahip olan meyvenin ülkemizde ve dünyada çok fazla çeşidi bulunmaktadır. Günlük potasyum ve C vitamini ihtiyacını karşılayan armut, kalbi korur ve sindirimi kolaylaştırır. İşte armudun bilmediğiniz diğer faydaları…
Gülgiller ailesine mensup beyaz çiçekli ağaç türüne armut adı verilir. Aynı zamanda bu ağaç türünün meyvesi de armut adını alır. İki yarım kürede de rahatlıkla yetişebilen ağaç, 14 metre boya ulaşabilme özelliğine sahiptir. Avrupa, Asya ve Afrika olmak üzere belli merkezlerde yaklaşık 30 ayrı türü bulunmaktadır. Hemen her yerde ayrı isimler alsa da lezzeti herkes tarafından beğenilir. Beğenilme sebebi ise şekerli ve sulu olmasıdır. Su oranının yüksek olması vücut için de oldukça faydalıdır.
Uzun süren sezona sahip olması ise armudun daha çok tüketilmesini sağlar. Hem kış hastalıklarından korunmak için hem de bulundurduğu A, B, C vitaminlerini alabilmek için armut tüketimine özen gösterilmelidir. Günde bir tane yemek, dengeli beslenmeyi sağlayacaktır.
Bunun yanında, bulundurduğu şeker oranı ile doğal yollardan şeker ihtiyacınızı da karşılamanızı sağlar. Armut bu sayede sizi şeker hastalığından da korumuş olur. Aynı zamanda kalp krizi riskini düşürme, kanserden koruma gibi faydaları da bulunmaktadır.
Armut, Rosaceae yani Gülgiller ailesine mensup olan, dünyada pek çok yerde yetiştirilebilen Pyrus cinsi ağaca ya da yenilebilir meyveye verilen isimdir. Yeşil, sarı, kırmızı ve kahverengi olabilme özelliği taşır. Bununla beraber lifli besinler arasında da sayılmaktadır. Bol sulu ve şekerli tercih edilen armut, kalorisi yüksek bir meyvedir. Özellikle çocuklar tarafından çokça sevilmesinin nedeni ise içinde bulundurduğu şeker oranıdır. Dünya üzerinde üç ayrı kıtada 30 civarında türü bulunan armudun, hemen her yerde sevildiği söylenebilir. Dünya mutfağında bilhassa tatlıların içinde ve meyve salatalarında en çok kullanılan besinler arasındadır.
Türkiye’de yetiştirilen yumuşak meyvelerin %18’ini armut oluşturur. Yapılan araştırmalar sonucu ülke genelinde, 15 milyon armut ağacı olduğu tespit edilmiştir. Yetiştirilme özelliklerine bakıldığında ise kış soğuklarına dayanıksız olduğu görülmektedir. Meyve, daha çok ılıman iklim meyvesidir. Buna bağlı olarak yetiştirildiği yerler de değişiklik gösterir. Armut bahçeleri, ılıman esintinin olduğu dona maruz kalmayan bölgelerde kurulmalıdır.
Bununla beraber kış soğuklamasına ihtiyaç duyulması ise yetiştiriciliği azaltmaktadır. Soğuklama ihtiyacı olduğunda 7,2 derecenin altında yaklaşık olarak 1200-1300 saat geçirmelidir. Bu dengeyi sağlamak oldukça önemlidir. Aksi halde çiçek ya da meyve verme sorunu oluşur. Armut yetiştirirken özel bir toprak türü kullanmanıza gerek yok. Fakat kazık kök yapısına sahip olduğundan, istediği toprak özelliği derin, geçirgen ve mineral açısından zengin olmalıdır. Kuraklığa ise oldukça dayanıklı bir meyvedir
Dünya üzerinde yaklaşık 30-35 çeşit armut bulunmaktadır. Limon armudu, Jeffer armudu, Malatya armudu, Tokat (çiçek) armudu, sarı, bal, kış, Williams ve Abete fetel armutları en çok yetiştirilip satılan armutlardır. Bunlardan başka bilinen ve en çok tercih edilenlerden birkaçı şu şekilde belirtilebilir:
- Etruska Armudu: En erken oluşan armut çeşitlerinden biridir. İtalya’da melez şekilde üretilmiştir. Bu nedenle yarı dik, yarı geniş büyüme özelliği gösterir.
- Akça Armut: Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde çok rahat üretilebilen, yarı dik yetişen armut çeşididir. Diğerlerinden ayrı olmasının sebebi ise yapraklarının çok daha fazla dikene sahip olmasıdır.
- June Beauty Armut: Türkiye’de en çok yetiştirilen armut çeşididir. Erken oluşan ve büyüyen armut türlerinden biridir. Haziran güzeli olarak da anılmaktadır.
- Tosca armudu: İtalya’dan ithal edilmiş olup coscia ve williams çeşitlerinin birleştirilmesiyle elde edilmiştir.ağaç ve dalları yarı dik olarak gelişir. Geniş bir taç oluşturur dalların gelişimi ile bir ayva görünümündedir.
- Santa maria armudu: İtalya’da williams ve cossia armutlarının mayalanarak elde edilmiş olup ağaçları ve dalları kuvvetli gelişen oldukça sık tutan sofralık tüketime uygun bir meyvedir.
- Abete fetel armudu: Fransız kökenli dalları orta kuvvette yarı dik gelişen sık meyve veren erken meyve veren bir çeşittir. Ateş yanıklığı hastalığına dayanıklı bir armut çeşididir.
- Williams armudu: İngiltere’den ithal erken olan çabuk gelişen bir ağaçtır fakat geç çiçeklenir ve düzenli verim sağlayan bir çeşittir.
- Ankara armudu: Yüksek meyve kalitesi olan uzun süre saklanabilen çok eski zamanlardan beri var olan kışlık armut çeşididir.
- Kış armudu (Gelin yanağı): Yerli çeşitlerimizden kışa saklanan armut çeşididir. Sonbaharda olgunlaşıp eylül aylarının son günlerinde toplanır.
- Bal armudu (Akçadağ armudu): Geçmişten günümüze unutulmaya yüz tutmuş,üretimi bazı bölgelerde bitmiş bir armut çeşididir.
- Sarı armut: Evlerin bahçelerinde kolaylıkla üretilebilen lezzetiyle bilinen bir armut çeşididir.
- Deveci armudu: Yerli bir armut çeşididir. Meyveleri büyük, iri, yayvan üstü basık, alt kısmı geniş, sap kısmı çukur ve kısadır.
- Jeffer armudu: Uzun ömürlü bir armut çeşididir. Ateş yanıklığı hastalığına dayanıklı olduğu için yetiştiriciliği oldukça yaygındır.
- Eğrisap armudu: Yerli çeşitlerimizden, Karadeniz bölgesinde yaygın, koyu yeşil, sulu ve kumlu bir çeşittir. Kuvvetli ve yayvan bir yapıya sahiptir. İsmini yay şeklindeki sapından alan meyvesi yuvarlağa yakın ve orta iriliktedir. Temmuz ortalarında olgunlaşır. Depolamaya Uygun değildir.
- Limon armudu: Yerli çeşitlerimizden olup meyvesi sulu, kumlu diye tabir edilen rengi açık yeşil ve sulu bir armut çeşitleri arasındadır.
Armut, vücuda en çok zararı dokunan serbest radikallerle savaşan meyvelerden biridir. İçinde bulundurduğu K ve C vitamini bağışıklık sistemini oldukça kuvvetlendirir. Vücudun tüm hastalıklara karşı savaşması için ihtiyaç duyduğu C vitaminini verir. Sindirim sistemini düzene sokar. Bu nedenle kabızlık dolayısıyla da hemoroid gibi sorunların önüne geçmiş olur. Anne adayları için önemli bir folik asit kaynağıdır. Kolesterol azaltıcı etkisi bulunan meyvenin, lifli yapısı kalp için çok faydalıdır. Gün içinde bir tane armut yemek, kalp krizi geçirme riskini yarı yarıya düşürür. Aynı lifli yapı, vücudun kansere yakalanmasına da engel olur.