Özellikle göz sağlığına olan faydaları ile bildiğimiz havuç sebze kategorisine giren bir bitkidir. Turuncu, beyaz, mor ve siyah gibi çeşitleri bulunan havucun ülkemizde en çok tüketilen türü turuncu havuçtur. Pişirilmeden, kabukları soyularak yendiği takdirde vitamin değerini kaybetmez. Havucun özellikleri ve faydalarının anlatıldığı zengin içerikli yazımız sizlerle…
Havuç Anadolu’nun farklı bölgelerinde çok değişik isimlerle tanınan bir sebzedir. Bal kamış, gelin parmağı, yere batan bu isimlerden birkaç tanesidir. Yeni Zelanda, Avustralya, Afrika ve Akdeniz civarında çok yayın yetişmektedir. Havuç ülkemizde de birçok bölgede yetiştiriciliği yapılan bir sebzedir. Havucun 60 civarında türü bulunmasına karşın en çok tüketilen türleri 5-6 adet kadardır. Havuç ve çeşitleri vitamin yönünden çok zengin olmalarıyla bilinmektedir.
Havucun A vitamini yönünden zengin olduğu herkesçe bilinir. Beta karoten denince akla ilk gelen sebzelerden birisi olmakla da meşhurdur. İçeriğindeki vitaminler ve yararlı maddeler sayesinde havuç çok sayıda hastalık için mucizevi bir sebzedir. Havucun cilt ve göz sağlığına olumlu etki yaptığı da bilinmektedir.
Havucun faydalarından yararlanabilmek için doğrudan çiğ olarak tüketebileceğiniz gibi suyunu sıkarak, salatalara koyarak, yemeklerde kullanarak da tüketebilirsiniz.
Havuç Nedir?
Daucus carota yani havuç, Maydanozgiller (Apiaceae) familyasından bir sebzedir. Her ne kadar meyve olarak tüketilse de, literatürde sebze olacak geçmektedir. Saplarından faydalanılmaz ve koni biçimindeki etli kök kısmı için yetiştirilir. Havuç iki yıllık otsu bir kültür bitkisi olarak bilinmektedir. En bilinen havuç türü turuncu renkte olanıdır.
Havucun Özellikleri Nelerdir?
Havuç kökleri sebze olarak tüketilen bir bitki türüdür. İki yıllık bir bitki olan havucun kökleri, elverişli topraklarda 1 metre derinliğe kadar inebilmektedir. Olgunlaşan havuçlar topraktan çıkarılarak temizlenir. Havucu topraktan çıkarma işlemi sonbaharaylarında yapılmaktadır. Havuç vitamin bakımından zengin olma özelliği ile bilinir. Havucun %87’lik büyük bir kısmı sudan oluşmaktadır. A vitamini açısından zengin olan havucun, 100 gramda 6 mg kadar karoten olduğu bilinmektedir.
Bunun dışında B1, B2 vitaminleri de havucun içeriğinde var olan vitaminlerdendir. Vitaminler dışında kalsiyum, demir gibi mineraller de havuç içinde barınmaktadır. Havucun ülkemizde en çok mor ve siyah olanı üretiliyor olsa da tüketim açısından en çok tercih edileni turuncu havuçlardır. Türkiye’deki havucun %35 ila %40’lık bölümü Ankara’nın Beypazarı ilçesinde yetiştirilmektedir. Ankara’yı Konya, Antalya, Hatay, Mersin, İzmir ve Güney Marmara takip etmektedir.
Havuç Çeşitleri Nelerdir?
Havucun çok sayıdaki çeşidi içinde özellikle altı tanesi çok bilinen türlerdir. Turuncu, kırmızı, sarı, beyaz, mor ve siyah havuç en faydalı olan türlerindendir. Turuncu havuç çoğunlukla Avrupa ve Orta Doğu civarında yetiştirilmektedir. Kırmızı havucun ana vatanı Hindistan ve Çin’dir. Sarı havuçların yetiştiriciliğinde Orta Doğu ilk sıradadır. Beyaz havuç diğerlerinden farklı olarak Afganistan, İran ve Pakistan bölgelerinde yetişmektedir. Uzak ve Orta Doğu ülkeleri ile Türkiye’de en çok yetiştirilen türü ise mor ve siyah havuçlardır. Siyah havuç ülkemizde özellikle Adana yöresinde meşhur olan, şalgam suyu yapımında kullanılmaktadır.
Havucun Faydaları Nelerdir?
İçeriğindeki beta karoten sayesinde kanseri önlemede oldukça önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Yapılan araştırmalarda özellikle prostat kanserine karşı korucuyu olduğu anlaşılmıştır. Yapılan bir diğer araştırmada sigara tüketenler arasında havucu bolca yiyenlerin yemeyenlere göre kansere daha az yakalandıkları görülmüştür. Havucun akciğer kanserine neden olan maddelerin yıkımında etkili olduğu bilinmektedir. Havucun kendisi dışında özütünün de lösemi hücrelerinin üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Mantar hastalığına iyi geldiği de havucun bilinen bir diğer faydasıdır.
A vitamininin göz ve cilt sağlığı üzerinde etkisi olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla bol A vitaminli havuç göz hastalıklarına karşı gözleri korurken antioksidan etkisiyle de cildi temizler ve sağlıklı kalmasını sağlar. Saçlarda ve tırnaklarda vitamin eksikliği sonucunda görülen rahatsızlıkların engellenmesi için havucu bolca tüketebileceğiniz gibi havuç maskesi olarak cilde uygulayabilirsiniz. Havucu sadece vücudu toksinlerden arındırmak için bile tüketebilirsiniz. Havuç bu faydalarından başka, kalp hastalıklarına, beyin sağlığına, hücrelerin onarılmasına, bağırsakların düzenli çalışmasına ve diş eti hastalıklarına karşı faydalı bir sebzedir.
Havuç Nasıl Tüketilir?
Havucun faydalarını alabilmek için en sağlıklısı çiğ olarak doğrudan ya da salataların içinde tüketmektir. Pişmiş olan havuçta şeker oranında yükselme görülür. Aynı şekilde suyunun sıkılması halinde de fruktoz açığa çıkmaktadır. Çiğ olarak yenemiyorsa bir diğer öncelik turşu olarak tüketmek olmalıdır. Kızartma, kavurma yöntemleriyle pişirilmiş havucun besin değerleri kaybolmaktadır. Ancak toprak içerisinde yetişen bir bitki olduğu için, yemeden önce iyice yıkanmasına özen gösterilmelidir.